Hin tng quang phát quang là kin thc cng rt quan trng và nhiu ng dng trong i sng. Vì vy Nhm hiu rõ hn v bài s tp này, hãy cùng theo dõi bài s vit di ây ca Vuihoc v lý thuyt hin tng quang phát quang, phân loi cng nh ng dng trong i sng và bài tp i kèm có li gii.
1. Hin tng phát quang
Lý thuyt hin tng quang phát quang c nêu y cho các bn hc sinh các phn di ây. Vy ta hiu th nào là hin tng phát quang? Hin tng phát quang là hin tng mà có 1 s cht nh rn, khí, lng khi hp th nng lng di Dng s nng lng nào ó thì có th phát ra bc x in t trong min ánh sáng nhìn thy.
2. Hin tng quang phát quang là gì?
2.1. Khái nim
Hin tng quang - phát quang lý 12 là vic 1 s cht có kh nng hp th ánh sáng có bc sóng này phát ra mt ánh sáng có bc sóng khác.
Ví d nh: Nu các bn chiu 1 chùm bc x t ngoi vào trong ng nghim có cha dung dch fluorexêin. Sau ó các bn thy c dung dch phát ra ánh sáng màu lc. Khi ó các bn nói tia t ngoi chính là ánh sáng kích thích, ánh sáng phát quang là ánh sáng màu lc.
Trong ng dng, èn led là hin tng quang phát quang.
2.2. Phân loi
Hin tng quang – phát quang c phân loi ra làm 2 loi chính:
Hunh quang: S phát quang có thi gian phát quang rt ngn trung bình di 10 - 8 s. Có th hiu là ánh sáng phát quang hu nh tt ngay sau khi ánh sáng kích thích tt.
Lân quang: c hiu là s phát quang có thi gian phát quang dài trung bình t 10 - 8 s. Thng xy ra hin tng lân quang vi cht th rn.
2.3. nh lut Stokes v s phát quang
nh lut X tc v s phát quang phát biu nh sau: Ánh sáng phát quang có bc sóng λ’ dài hn bc sóng ca ánh sáng kích thích λ, hay λ' > λ.
c im ca hin tng phát quang là:
Các electron thng nm trng thái lng t cân bng bn có mc nng lng và spin xác nh trong phân t. Khi có photon bay vào các phân t, hay có các kích thích khác nh các ht electron, ht alpha,... Có nng lng thích hp bay vào thì electron trong phân t s hp th nng lng ca ht bay vào và nhy lên trng thái có nng lng cao hn.
Trng thái kích thích gi là vic di chuyn lên trng thái mi, din ra d dàng khi không có s thay i ca spin, s ch có s thay i v nng lng. Lúc ó trng th´i mi tn ti không lâu và electron d dàng ri tr v trng thái c bn, gii phóng photon (hin tng hunh quang) hay th nng lng ra Dng bài tp dao ng nhit. Tuy vy các cht lân quang, phn nh electron trng thái kích thích có th thay i spin chuyn sang trng thái có spin khác nhng nng lng gi nguyên.
Các va chm nhit gia các phân t s khin cho electron gii phóng bt hay hp th thêm nng lng Dng nhit và chuyn sang trng thái d dàng ri v mc c bn Nhm tr v trng thái c bn. Khi ri v mc c bn; nng lng ca electron có th c nh ra Dng bài tp s các photon (quang nng) hoc các phonon (nhit nng) .
Ví d v hin tng quang phát quang: om óm là hin tng quang phát quang.
3. Hunh quang và lân quang
Ngi ta chia quang - phát quang thành 2 loi tùy theo thi gian phát quang.
Hunh quang là hin tng phát quang có thi gian ngn (di 10 - 8 s). Ngha là ánh sáng phát quang hu nh s tt luôn sau khi tt ánh sáng kích thích. Thng xy ra vi cht khí và lng.
Lân quang là s phát quang có thi gian phát quang dài t 10 - 8 s, lân quang thng xy ra vi các cht th rn.
Sn quét trên các cc ch gii ng hoc các bin báo giao thông là các cht lân quang.
4. c im ca ánh sáng hunh quang
Ta rút ra nhn xét t nhiu thí nghim: Bc sóng ca ánh sáng kích thích có bc sóng ngn hn ánh sáng hunh quang.
λ hq >λ kt
Mi phân t hay nguyên t ca cht hunh quang hp th hoàn toàn mt phôtôn ca ánh sáng kích thích có nng lng hfkt Nhm chuyn lên trng thái kích thích.
Khi trng thái kích thích, nó va chm vi các phân t hay nguyên t khác và mt 1 phn nng lng.
Khi tr v trng thái bình thng nó phát ra phôtôn hfhq có nng lng nh.
5. Phân bit phát quang và phn quang
Hin tng phn x li ánh sáng ti (màu sc trên các tm phn quang không i) là phn quang, hoàn toàn khác vi hin tng phn x ánh sáng (hp th ánh sáng có màu sc này và phát ra ánh sáng s có màu khác).
Tm PHn quang dùng trong áo bo h lao ng và giao thông có di màu PHn quang giúp phiao thông và mi mt phng bin bii àm nhim v v ê trong m.
6.ng dng ca hin tng phát quang
ng dng ca hin tng quang phát quang trong i sng có rt nhiu.Cùng tìm hiu thêm viu ó nhé.
Nu các bn là s t pha thêm niken có th làm gim thi gian phát sáng.
Sunfua tôn vi 5 ppm ng hay c dùng làm chi lân quang à có th phát sáng t 1 - 10 gi.
Cht phát quang làm 2 cht to thành: CaS hoc tôn sunfua và cht phóng x. phóng x nh C 14, Sr 90, S 35, Tl 204, ng v Po hoc Ra .
Hu ht các vt liu lân quang s ra màu xanh.
7. Hin tng phát x cm ng
Hin tng phát x cm ng là hin tng khi 1 nguyên t ang trong trng thái kích thích s sn sàng phát ra mt photon có nng lng ε = hf, gp photon có nng lng ε' = hf, bay qua thì lp tc nguyên t này cng phát ra photon ε, photon ε bay cùng phng và có cùng nng lng vi photon ε'.

Sóng in t ng vi photon ε cùng pha, dao ng mnh 1 mp song song vi mt phng dao ng ca sóng in t ng vi photon ε'.
Vì s lng photon trong chùm ánh sáng tng theo cp s nhân nên ta có th trn i ánh sáng khi chúng ta da trên hin tng phát x cm ng.
8. bài tp s v hin tng phát quang
Tham kho thêm ti: https://vuihoc.vn/tin/thpt-hien-tuong-quang-phat-quang-1076.html
文章定位: