Trong ch trình vt lý THPT, có rt nhiu hin tng vt lý các bn thí sinh cn ghi nh, tp s liu vn dng chi tit giúp thí sinh nhìn ra c phn này tt.
1. Lý thuyt tán sc sáng da trên thí nghim ca Newton
Trong phn lý thuyt tán sc ánh sáng có 2 thí nghim tán sc ánh sáng lng quan trng là thí nghim tán sc so sánh sáng và thí nghim vi ánh sáng n sc ca Newton
1.1.Thí nghim tán sc ánh sáng ca Newton
+ Dng c, phng tin làm thí nghim bao gm mt ngun sáng trong, màn hình có khe h F, màn M và mt lng kính P.
+ Mô t: Thí nghim c b trí nh hình di ây:
Chiu mt chùm sáng trng // qua khe h F n lng kính P ri sau ó n màn M khut quan sát.
Khi quan sát thì thy trên màn M có mt di sáng có màu ca cu vng b lch sang phía áy ca lng kính. Khi quan sát k thì thy tia lch ít nht có màu , tia lch nhiu nht có màu tím.
+ Kt lun a ra:
T mt ngun ánh sáng, ánh sáng trng c chiu ra sau khi qua lng kính s b tách nhau ra to thành nhiu chùm sáng có màu sc khác nhau. Tng màu sc ó c gi là ánh sáng n sc.
Nh vy, hin tng tán sc ánh sáng là hin tng lng kính phân tích (tách) mt chùm sáng trng thành nhng chùm sáng mang màu sc khác nhau.
Di màu sau khi c tán sc thì gi l&agave; quang ph, quang ph ca ánh sáng trng bao gm 7 màu sc chính: , cam, vàng, lc, lam, chàm và tím.
1.2. Thí nghim vi ánh sáng n sc ca Newton
+ Dng c, phng tin làm thí nghim bao gm mt ngun ánh sáng trng, màn có khe h F và màn M cng có khe h F’, cùng 2 lng kính ký hiu là P và P’, cui cùng là màn M’.
Mô t: Thí nghim c b trí nh hình bên trên:
t vào v trí gia lng kính P vi màn M’ mt màn M có khe h F’ và lng kính P’: Màn F -> lng kính P -> màn M -> lng kính P’ -> Màn M’
Di chuyn khe h F’ sao cho ch có mt ánh sáng n sc qua c khe h F’ và i qua lng kính P’, ví d: màu cam.
Trên màn quan sát M’ s ch có th quan sát c mt vt sáng n sc duy nht màu cam.
+ Kt lun:
Ánh sáng n sc là mt loi ánh sáng có mt màu duy nht và không xy ra hin tng tán sc sau khi i qua lng kính.
Màu ca ánh sáng n sc khi quan sát c gi là màu n sc.
* Kt lun chung cho c 2 TN trên:
+ Hin tng tán sc ánh sáng là hin tng lng kính phân tích (tách) mt chùm ánh sáng ban u phc tp (ánh sáng trng) thành nhng chùm ánh sáng n sc khác nhau.
+ Ánh sáng n sc là ánh sáng ch b lch v trí sang phía áy ca lng kính mà không b tán sc khi i qua lng kính. Mi màu ca ánh sáng n sc c gi là màu n sc (ch nó mi có màu ó), mi ánh sáng n sc cng có mt giá tr tn s tng ng xác nh.
+ Ánh sáng trng là ánh sáng b lng kính phân tích (tách) thành nhng chùm ánh sáng n sc, Cùng vi ó nhng chùm ánh sáng n sc y b lch sang phía áy ca lng kính, hoc có th coi ánh sáng trng nh mt tp hp cha vô s các ánh sáng n sc có màu thay i dn t sang tím.
2. Gii thích hin tng tán sc ánh sáng
– Có 2 nguyên nhân tán sc ánh sáng:
+) Do ánh sáng trng là mt tp hp cha vô s ánh sáng n sc.
+) Trích xut ca lng kính mang các giá tr khác nhau i lp vi tng loi ánh sáng sáng n sc, sáng n sc khác nhau là khác nhau.
Bi vì chit sut ca lng kính khác nhau v giá tr i vi tng loi ánh sáng sáng n sc nên khi các ánh sáng n sác i qua lng kính s phát sinh v phía cui ca lng kính vi nhng gc lch nhau. back-cht lên nhau mà tách ra thành mt di màu bin thiên liên tc.
Và thc t rút ra rng:
+) Vi ánh sáng màu , lng kính có chit xut nh nht ⇒ tia có màu s có h s dao ng nh nht.
+) Vi ánh sáng màu tím, lng kính s có kh nng chit xut ln nht ⇒ tia có màu tím s có nguyên nhân phát sinh ln nht.
+) Trích xut ca môi trng i vi tng loi ánh sáng tng dn t sang tím c th là nd < nc < nv < nlu < nla < nch < nt
+) Bc sóng th sáng sáng li bin thiên gim dn t sang tím c th là λd > λc > λv > λlu > λla > λch > λt
– xy ra tán sc mt cm sáng phc tp ban u thì cn có 2 iu kin ó là:
+) Gia 2 môi trng là mt phân ct có chit sut khác nhau.
+) Tia sáng ban u phi i qua mt phân cách ó vi iu kin là góc ti nh hn 90 .
3.ng dng ca hin tng tán sc ánh sáng
Tìm hiu chi tit ti: https://vuihoc.vn/tin/thpt-tan-sac-anh-sang-1056.html
文章定位: